ચારણ-કન્યા ( ઝવેરચંદભાઈ મેઘાણી )

ગિરમાં તુલસીશ્યામની નજીક એક નેસડું છે. એ નેસડા મા રહેતી હીરબાઇ નામની એક ચૌદ વર્ષની ચારણ-કન્યાએ એકલી એ પોતાની વાછડીને મારનાર વિકરાલ સિંહને વાછડીનું માંસ ન ચાખવા દેતાં લાકડી વતી હાંકી મૂકેલો. આપણા ગુજરાતના ગૌરવ રાષ્ટ્રીય શાયર શ્રીઝવેરચંદભાઈ મેઘાણી એ બહાદુર ચારણ દિકરી વિશે ખૂબજ સરસ કવિતા લખેલી છે,

ચારણ-કન્યા ( ઝવેરચંદભાઈ મેઘાણી )

સાવજ ગરજે !

વનરાવનનો રાજા ગરજે

ગીરકાંઠાનો કેસરી ગરજે

ઐરાવત કુળનો અરિ ગરજે

કડ્ય પાતળિયો જોધ્ધો ગરજે

મોં ફાડી માતેલો ગરજે

જાણે કો જોગંદર ગરજે

નાનો એવો સમદર ગરજે !

ચારણ-કન્યા !

ચૌદ વરસની ચારણ-કન્યા

ચુંદડિયાળી ચારણ-કન્યા

શ્વેત સુંવાળી ચારણ-કન્યા

બાળી ભોળી ચારણ-કન્યા

લાલ હીંગોળી ચારણ-કન્યા

ઝાડ ચડન્તી ચારણ-કન્યા

પહાડ ઘુમન્તી ચારણ-કન્યા

જોબનવંતી ચારણ-કન્યા

આગ-ઝરંતી ચારણ-કન્યા

નેસ-નિવાસી ચારણ-કન્યા

જુગદમ્બા-શી ચારણ-કન્યા

ડાંગ ઉઠાવે ચારણ-કન્યા

ત્રાડ ગજાવે ચારણ-કન્યા

હાથ હિલોળી ચારણ-કન્યા

પાછળ દોડી ચારણ-કન્યા.

ભયથી ભાગ્યો !

સિંહણ, તારો ભડવીર ભાગ્યો

રણ મેલીને કાયર ભાગ્યો

ડુંગરનો રમનારો ભાગ્યો

હાથીનો હણનારો ભાગ્યો

જોગીનાથ જટાળો ભાગ્યો

મોટો વીર મૂછાળો ભાગ્યો

નર થઇ તું નારીથી ભાગ્યો

નાનકડી છોડીથી ભાગ્યો.

સૌરાષ્ટ્ર રસધાર